Punt 117.
Punt 117 ligt in het noorden van Hilversum. Dit gebied maakte eind Saalien deel uit van een bekken tussen de stuwwal van Hilversum en het terugtrekkende landijs. Fluctuerende bewegingen van het landijs hebben gezorgd voor de vorming van keileem op smeltwaterafzettingen. Deze smeltwaterafzettingen zijn vermoedelijk ontstaan in een lacustrien milieu. In de smeltwaterafzettingen is kryoturbatie opgetreden, waarschijnlijk in het Saalien. Op de keileem bevindt zich een pakket dekzand. Qua genese en lithologie vertoont het profiel een sterke overeenkomst met de waarnemingspunten 76, 79 en 84, waarbij de top van het Saalien pakket zich steeds op een constante hoogte bevindt.


Foto 1: Overzicht van de bouwput, kijkrichting NO
In het diepe deel, bij de tas, is de put uitgegraven tot ongeveer 3 m -mv.




Foto 2: Zicht op de noordwand van de ontsluiting
Onder de tas zijn drie laagpakketten zichtbaar: dekzand, een verspoelde keileemlaag en daaronder smeltwaterafzettingen.




Foto 3: Overzicht profiel
De top van de duimstok bevindt zich één meter onder het oorspronkelijke maaiveld. De bovenste halve meter van dit profiel bestaat uit zandig dekzand waarin bovenin verbruining is opgetreden. Op een diepte van 0,5 meter bevindt zich een grindsnoertje, en hieronder ongeveer 0,5 m leemhoudend dekzand. Daaronder een verspoelde keileemlaag van variabele dikte, en daaronder een pakket smeltwaterafzettingen met enige kryoturbatie.




Foto 4: Detail bovenste deel (dekzand)
Detail van het dekzand. Bovenin horizontaal gelaagd zandig dekzand, met in de top zichtbare verbruining. In het midden van de foto bevindt zich een grindsnoertje. Daaronder een pakket leemhoudend dekzand, met een afwisseling van zandige en lemige laagjes.




Foto 5: Detail middendeel (dekzand met grindrijke laag)
De bovenste helft van de foto bestaat uit leemhoudend dekzand. De gelaagdheid ervan is enigszins verstoord door loading. In de onderste helft is een grindrijk pakket zichtbaar dat waarschijnlijk te interpreteren is als flow till. Plaatselijk is de grindmassa in de flow till verspoeld geraakt door smeltwater. Indicaties hiervoor zijn het plaatselijk voorkomen van gelaagdheid en geulinsnijdingen in het pakket. op het grindrijke pakket bevindt zich een dunne laag harde keileem, dit is basale keileem, ontstaan door overrijding van de proglaciaal afgezette sedimenten door het landijs.




Foto 6: Detail middendeel (grindrijke laag met daaronder matig grof zand)
Detail van de keileemsequentie, die ter plaatse van de duimstok ongeveer 25 cm dik is. Onder de grindrijke keileem bevinden zich de smeltwaterafzettingen.




Foto 7: Detail onderste deel
De smeltwaterafzettingen bestaan uit een pakket homogeen matig grof zand met enige door kryoturbatie ingezakte leemdruppels (dropsoil). Opvallend is dat het pakket nauwelijks gelaagdheid bevat (ook geen verstoorde gelaagdheid). Mogelijk is dit pakket in korte tijd in een meer afgezet vanuit suspensie.




Foto 8: Geulstructuren onder keileemlaag
Enkele geulopvullingen met gravel lags (rechts van de duimstok), de flow till is hier verspoeld geraakt door ijssmeltwater. De hele serie geulopvullingen wordt afgedekt door een dunne laag basale keileem.




Foto 9: Detail zandig dekzand met grindsnoertje
Een detail van het zandig dekzand, met plaatselijk convolute gelaagdheid. ter hoogte van cm 53-54 bevindt zich een grindsnoertje.




Foto 10: Detail leemhoudend dekzand
Een detail van het leemhoudende dekzand met plaatselijk convolute gelaagdheid en vlamstructuren.




Foto 11: Detail keileemlaag
Een detail van de keileemlaag. Tussen cm 102-107 een dunne, harde laag, te duiden als basale keileem. Daaronder tot ongeveer cm 120 een laag met gemengd grind, zand en leem zonder interne gelaagdheid, te duiden als een flow till.




Foto 12: Complexe sequentie in het onderste deel van de ontsluiting
Nogmaals de Saalien sequentie: bovenin basale keileem, daaronder flow till die plaatselijk verspoeld is en waarbij geulen zijn ontstaan, en daaronder (het lichtgekleurde pakket) de ijssmeltwaterafzettingen met kryturbate structuren.




Foto 13: Overzicht van het profiel met markering van de monsternamepunten
Op de plekken waar de kaartjes ingestoken zijn, zijn monsters genomen. Deze moeten nog geanalyseerd worden. Beschrijving monsters: 1-fijn zand (dekzand) 2-lemig zand met grindsnoer 3-fijn zand in alternerend gelaagd pakket 4-leem in alternerend gelaagd pakket 5-Fijn tot middel grind bovenste geul 6-Fijn tot middel grind met kei onderste geul 7-Matig grof scherp zand